Các Nước Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện Với Việt Nam

Đối tác chiến lược, đối tác toàn diện là cụm từ chỉ quan hệ ngoại giao giữa hai nước với nhau. Quan hệ từ đối tác song phương, đối tác khu vực tới đối tác toàn diện, đối tác chiến lược. Cho tới năm 2013, mặc dù đã có tới 10 mối quan hệ đối tác chiến lược được thành lập trong vòng hơn 10 năm trước đó, nhưng các nhà hoạch định chính sách đối ngoại Việt Nam vẫn chưa đưa ra được một định nghĩa rõ ràng cho khái niệm này, đặc biệt là nội hàm của nó. Trong bài phỏng vấn của Báo điện tử Chính phủ năm 2015, ông Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Học viện Ngoại giao đã thống kê: Việt Nam có 5 đối tác chiến lược toàn diện, 15 đối tác chiến lược (tính cả bốn đối tác chiến lược toàn diện) và 12 đối tác toàn diện[1]. Theo thạc sĩ Lê Hồng Hiệp, một mối quan hệ nên được coi là "chiến lược" đối với Việt Nam chỉ khi nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với an ninh, thịnh vượng, và vị thế quốc tế của Việt Nam. Trong ba khía cạnh này, hai khía cạnh an ninh và thịnh vượng phải là hai khía cạnh cốt yếu, còn khía cạnh cuối cùng chỉ mang ý nghĩa thứ yếu [2].

Ký kết nhiều văn kiện hợp tác giữa Việt Nam và Pháp

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chứng kiến lễ ký kết, trao văn kiện hợp tác trong lĩnh vực giáo dục ngày 7-10 - Ảnh: NGUYỄN HỒNG

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Pháp từ ngày 3-10 (giờ địa phương) để tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 trong hai ngày 4 và 5-10. Nhà lãnh đạo Việt Nam sau đó bắt đầu các hoạt động trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Pháp từ ngày 6-10, theo lời mời của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Tại hội đàm ngày 7-10, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đánh giá cao vai trò cộng đồng người Việt Nam tại Pháp, coi đây là cầu nối quan trọng giữa hai nước. Ông khẳng định sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng Việt Nam sinh sống và làm việc tại Pháp.

Về hợp tác đa phương, hai bên cam kết tiếp tục ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương và tổ chức quốc tế như ASEM, khuôn khổ hợp tác ASEAN - EU, Pháp ngữ, Liên Hiệp Quốc.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh Pháp đánh giá cao quan điểm của Việt Nam về chấm dứt bạo lực, giảm leo thang căng thẳng và kêu gọi các bên giải quyết các xung đột ở Ukraine, Trung Đông… bằng các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế.

Về vấn đề Biển Đông, hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, nhiều văn kiện, thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực ngoại giao, văn hóa, giáo dục, giao thông vận tải, nội vụ... đã được các bộ, ngành, địa phương hai nước ký kết.

Bước vào thập niên thứ hai sau khi thiết lập Đối tác chiến lược, Việt Nam và Pháp đang đứng trước cơ hội đưa quan hệ lên tầm cao mới với chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.

Tại cuộc gặp, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn trân trọng chuyển lời thăm hỏi thân thiết của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tới Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Cường, Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Triệu Lạc Tế, Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Vương Hộ Ninh, Phó Chủ tịch nước Hàn Chính và các đồng chí Lãnh đạo cấp cao Trung Quốc.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn khẳng định, Việt Nam luôn coi phát triển quan hệ với Trung Quốc là chủ trương nhất quán, yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại của Việt Nam; đánh giá cao xu thế phát triển tích cực và những kết quả quan trọng của quan hệ hai Đảng, hai nước thời gian qua.

Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính trân trọng chuyển lời thăm hỏi, lời chúc tốt đẹp của các đồng chí lãnh đạo cấp cao Trung Quốc đến các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam; khẳng định, Trung Quốc hết sức coi trọng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược với Việt Nam, luôn coi đây là phương hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao láng giềng của Trung Quốc, ủng hộ Việt Nam tiến hành sự nghiệp Đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Trao đổi ý kiến về phương hướng thúc đẩy hợp tác song phương thời gian tới, hai bên nhất trí tăng cường chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương hai nước phối hợp chặt chẽ, tích cực triển khai các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao, góp phần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược.

Về một số trọng tâm cụ thể, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị tiếp tục tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp; thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực, nhất là kết nối chiến lược phát triển, kết nối hạ tầng giao thông, hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư, văn hóa, giáo dục, du lịch.

Phó Thủ tướng đề nghị hai bên ưu tiên đẩy nhanh triển khai 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối Việt Nam với Trung Quốc (Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Lạng Sơn - Hà Nội, Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng); đề nghị Trung Quốc tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa Việt Nam; khuyến khích doanh nghiệp uy tín đầu tư vào các dự án quy mô lớn, chất lượng cao, công nghệ hiện đại, tiêu biểu cho trình độ phát triển của Trung Quốc.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị hai bên phối hợp triển khai tốt các hoạt động kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước và Năm giao lưu nhân văn Việt - Trung 2025, tích cực tuyên truyền về tình hữu nghị truyền thống hai nước. Đồng thời, Phó Thủ tướng đề nghị hai bên thực hiện nghiêm các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao về vấn đề trên biển; gia tăng điểm đồng, thu hẹp bất đồng, tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhau, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Bày tỏ tán thành và đánh giá cao các ý kiến và đề xuất của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Phó Chủ tịch nước Hàn Chính nhấn mạnh, Trung Quốc sẵn sàng cùng Việt Nam duy trì trao đổi chiến lược giữa Lãnh đạo cấp cao và các cấp, thúc đẩy làm sâu sắc hơn nữa hợp tác thực chất trên các lĩnh vực, đưa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung - Việt có ý nghĩa chiến lược không ngừng đi vào chiều sâu.

Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính khẳng định, Trung Quốc ủng hộ Việt Nam tổ chức thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tăng cường kết nối hạ tầng giao thông, đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực du lịch, giáo dục - đào tạo, đạt kỷ lục mới trong quan hệ thương mại và thúc đẩy hợp tác đa phương; ủng hộ Việt Nam đăng cai thành công năm APEC 2027.

Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính cũng đề nghị hai bên tăng cường giao lưu nhân dân, củng cố nền tảng dân ý, kiểm soát và giải quyết tốt hơn bất đồng trên biển, góp phần giữ gìn hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Quan hệ Việt - Pháp phát triển toàn diện trên mọi mặt Quan hệ ngoại giao Việt Nam - Pháp được thiết lập từ năm 1973. 40 năm sau, năm 2013, hai nước ký "Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Pháp". Nhìn lại xuyên suốt chiều dài lịch sử quan hệ Việt - Pháp trong hơn 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 11 năm quan hệ đối tác chiến lược, quan hệ hai nước đã phát triển toàn diện trên mọi mặt, có sự tích lũy cả về lượng và chất. Pháp luôn là một trong đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam tại Châu Âu và EU, với quan hệ hợp tác kinh tế đa dạng và lâu dài. Pháp hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam tại EU với tổng kim ngạch thương mại song phương năm 2023 là 4,8 tỷ USD (sau Đức, Hà Lan và Italia), gấp 1,5 lần năm 2013 - thời điểm Việt - Pháp nâng quan hệ lên tầm đối tác chiến lược (số liệu Tổng cục Thống kê).

Pháp hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam tại EU với tổng kim ngạch thương mại song phương năm 2023 là 4,8 tỷ USD

Năm 2019, Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới Việt Nam - EU (EVFTA) chính thức được ký kết, trong đó có sự ủng hộ mạnh mẽ của Pháp. Đây là khuôn khổ quan trọng, tạo đòn bẩy cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu của các doanh nghiệp trong nước. Thực tế kể từ khi hiệp định EVFTA có hiệu lực ngày 01/8/2020 đến nay, rất nhiều mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, da giày, nông thủy sản... đã bước đầu tận dụng được các lợi thế của Hiệp định này trên thị trường Pháp. Pháp cũng là một trong những nhà đầu tư lớn của EU tại Việt Nam. Lũy kế đến ngày 31/12/2023, Pháp có 678 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng số vốn đầu tư đăng ký là 3,8 tỷ USD (số liệu Cục Đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Bên cạnh đó, hiện Việt Nam đứng thứ hai trong các nước nhận nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) của Pháp tại khu vực châu Á, ước tính mỗi năm khoảng 200 triệu euro. Không chỉ vậy, Pháp còn có hơn 300 công ty, trong đó có 170 công ty con của các tập đoàn Pháp đang có mặt tại Việt Nam. Pháp là một trong những nước đi đầu trên thế giới trong lĩnh vực chuyển đổi sinh thái, chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp cũng như là nước có vai trò, đóng góp lớn cho tài chính khí hậu. Với quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, Pháp cũng dành ưu tiên cao cho Việt Nam trong hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi sinh thái, bao gồm các lĩnh vực hợp tác mà Pháp có thế mạnh như: Cơ sở hạ tầng, chuyển đổi năng lượng, giao thông vận tải, hạ tầng bền vững, công nghệ xanh (greentech). Bên cạnh những kết quả trên, Việt Nam và Pháp luôn chú trọng đẩy mạnh hợp tác giữa các địa phương và là một trụ cột trong quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam – Pháp hiện nay. Trong năm vừa qua, hợp tác giữa các địa phương có vai trò đáng kể giúp các địa phương có thêm cơ hội, thêm đối tác và nâng cao năng lực triển khai các hoạt động đối ngoại, mang lại kinh nghiệm và các dự án cụ thể trên nhiều lĩnh vực phục vụ mục tiêu phát triển của các địa phương. Điển hình là Hội nghị lần thứ 12 được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 4/2023 có nội dung “Hợp tác địa phương: Động lực thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững, toàn diện sau đại dịch Covid-19”, với sự tham gia của 65 địa phương cùng nhiều tổ chức, hiệp hội đối tác hai nước, tập trung trao đổi 4 cụm chủ đề trung tâm được các địa phương quan tâm là: Đô thị bền vững; Môi trường, nước và xử lý nước; Văn hóa, Di sản và Du lịch; Thành phố thông minh và Số hóa. Những xung lực mới từ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Sau nửa thế kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ Việt Nam - Pháp mở ra chương mới, đánh dấu bởi sự kiện hai nước ra tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Với quyết định này, Pháp là nước đầu tiên trong Liên minh châu Âu (EU) có quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam và là nước thứ 8 có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam, cùng với 7 nền kinh tế lớn khác trên thế giới là Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Australia.

Việt Nam – Pháp nâng cấp quan hệ lên mức độ cao nhất trong quan hệ ngoại giao góp phần củng cố thêm niềm tin và mở ra cơ hội hợp tác phát triển mới cả về chiều rộng và chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực trong tương lai

Những cột mốc đáng nhớ trong quan hệ Việt Nam - Pháp